Herman het vriendschapsbrood
Herman het vriendschapsbrood. Is het brood of cake? Het zit er eigenlijk tussen in. Ik heb Herman al heel vaak gemaakt en elke keer is het weer ontzettend leuk om te doen. Het recept had ik geschreven op een a4tje en om het niet kwijt te raken wil ik dit graag digitaal met jullie delen.
Herman is een gistdeeg wat je gedurende 10 dagen voedt en verzorgd.
Lactose intolerantie? Vervang de normale melk voor lactose vrije melk en Herman is net zo lekker!
*Dit recept gaat er vanuit dat je Herman gekregen hebt, maar je kan deze natuurlijk ook zelf starten. Helemaal onderaan deze pagina staat het starters recept.
Wat heb je nodig:
- Grote (plastic) kom
- Houten of plastic lepel (geen metaal gebruiken)
- Cakeblik of tulband vorm
- Optioneel: stukjes chocolade
Het verhaal van Herman:
Er stond een vriendin op het antwoordapparaat: “Ben je zaterdag thuis? Ik wil iets langs komen brengen, het heeft een beetje haast.” Ik was niet thuis. Een paar dagen later kreeg ik haar zelf aan de lijn “Wat is het dan?” Vroeg ik. “Dat zeg ik niet”, zei ze “maar het heeft verzorging nodig.” “Ik wil geen plant en geen dier”, antwoordde ze, “maar hij heeft wel verzorging nodig, hij moet eten.” “Ik wil hem nu al niet”, zei ik. “Je moet”, zei ze. “Ik laat hem achter bij het café bij jou om de hoek, dan haal je hem daar maar op.”
Hij heeft iets ontroerends. Er viel niet aan te ontkomen. In het café kreeg ik van de barman een plastic bakje, met een wit, zurig ruikende vla waar belletjes op dreven. Bovenop het bakje zat een stuk papier geplakt.
Ik vouwde het open en las: Herman het vriendschapsbrood*.
Herman het vriendschapsbrood
| 500 ml | Halfvolle melk |
| 250 gram | Bloem |
| 350 gram | Witte basterdsuiker |
Afbakken
| 15 ml | Olijfolie |
| 3 | Eieren |
| 250 gram | Bloem |
| 90 gram | Witte basterdsuiker |
| 16 gram | Bakpoeder |
| 2 theelepels | Kaneel |
| 100 gram | Gewelde rozijnen |
| 100 gram | Walnoten en/of hazelnoten |
| 2 | Appels |
| een klontje | Roomboter |
Herman zelf starten
| 100 gram | Witte basterdsuiker |
| 250 ml | Warm water |
| 7 gram | Instant gist |
| 225 gram | Bloem |
Herman verzorgen:
Je moet Herman als volgt verzorgen. Zet hem als je hem krijgt niet in de koelkast, maar zorg dat hij warmte krijgt. Dek hem nooit af met een deksel, maar met een theedoek. Zo zorg je ervoor dat hij kan ademen. Herman zal groeien, dus doe hem in een ruime schaal.
- Dag 1: Vandaag heb je Herman gekregen, laat hem aan je huis wennen en doe even niets met hem.
- Dag 2 en 3: Roer Herman een paar keer per dag goed door met een houten lepel.
- Dag 4: Herman heeft honger: geef hem daarom 250 ml melk, 125 gram bloem en 200 gram suiker.
- Dag 5, 6, 7 en 8: Roer Herman een paar keer goed door.
- Dag 9: Herman heeft weer honger, geef hem vandaag 250 ml melk, 125 gram bloem en 150 gram suiker. Verdeel hem dan in vier gelijke porties. Een portie mag je zelf houden en de andere drie kan je weggeven (of zelf meebakken of een nieuwe Herman mee starten).
Herman afbakken:
Nadat ik Herman trouw negen dagen had vertroeteld en in leven had gehouden, gaf ik hem door aan twee vriendinnen en mijn moeder. Zodra ik haar lacherig het bakje overhandigde met de woorden “alsjeblieft, dit is Herman”, werd ze stil. Ze staarde naar het papier met de aanwijzingen en slikte. Ik dacht zelfs dat ik haar ogen zag glinsteren. “Dit is het mooiste cadeau dat je me had kunnen geven”, fluisterde ze, “ik heb jarenlang naar Herman gezocht, ik heb iedereen ernaar gevraagd.” “Hoezo?” Vroeg ik verbluft. “Ik heb je er nog nooit over horen praten.” “Ik ken Herman al vijftien jaar”, zei ze plechtig, “toen kwam hij voor het eerst in mijn leven. En nu pas zie ik hem terug.” Ze liep met het bakje naar de keuken alsof het een kostbare schat was, een verloren zoon.
- Dag 10: Je geeft Herman voor de laatste keer eten, verwarm de oven voor op 150 graden. Vul daarom het deel wat je zelf hebt gehouden aan met 15 ml olie, 3 eieren, 250 gram bloem, 90 gram suiker, een zakje bakpoeder (16 gram), 2 theelepels kaneel, 100 gram gewelde rozijnen, 100 gram (gehakte) walnoten of hazelnoten (en optioneel nog stukjes chocolade) en de twee appels in kleine blokjes. Meng Herman door elkaar, giet hem in een ingevet cakeblik (of tulband vorm) en bak hem voor tenminste 1,5 uur af op 150 graden.
Mijn moeder geeft haar drie delen alleen maar weg op voorwaarde dat ze een deel terug krijgt, zo hoeft ze Herman nooit meer te missen. Maar hij is dan ook verrukkelijk.
Hoe kom je aan het startersdeeg?
Je kunt natuurlijk wachten tot je van iemand een stukje deeg krijgt, maar je kunt het deeg ook zelf starten. Hieronder lees je hoe je dat doet:
Zelf starten
- 100 gram suiker oplossen in 125 ml handwarm water.
- Strooi 1 zakje gist erbij, laat dit 10 minuten staan.
- Roer de rest (125 ml) van het warme water erbij en 225 gram bloem.
- Klop totdat het een glad beslag is.
- Afdekken met een theedoek.
- Laat rusten op kamertemperatuur (tochtvrije plek) tot de volgende dag.
Tip: als het is afgebakken kan je hem ook heel goed invriezen, mocht je visite krijgen haal je er gewoon een stukje uit.
Hallo Sandra, wat een duidelijk recept voor dit aloude vriendschapsbrood, ik ga er vanmiddag meteen aan beginnen!
Kan ik wat ik niet weg kan geven ook invriezen om later zelf te gebruiken? (zodat ik niet hoef te wachten of ik ooit weer een stukje terugkrijg?). Dank voor het delen!
Hi Marjorie, het antwoord is simpel: ja je kan Herman ongebakken prima invriezen om later weer opnieuw te starten. ~Sandra
Wat leuk!
Ik ben gisteren een Herman gestart met wat rijstwijn van Kook Soon Dang, die ruikt namelijk precies hetzelfde als wat ik me herinner van de Herman van vroeger. Daar zit een gistcultuur en een koji-cultuur in. Ben heel benieuwd. Volgens mij leeft hij 🙂
Even over het recept: er staat 15 ml olie. Moet dit 15 zijn of 150?
De recepten die ik overal zie verschillen behoorlijk, maar van de olie vraag ik me af of het een foutje is.
Alvast bedankt voor een reactie!
Hi Dione, 15ml olie, klopt. Onlangs nog zelf gemaakt, erg lekker! Binnenkort er weer eens een stukje uithalen, want ik heb de helft na het bakken ingevroren. Succes! ~ Sandra
De starter van dit recept twee keer geprobeerd maar na 2 dagen fermenteerde het zo erg dat het omsloeg naar een soort vam sterke drank. Alles weggegooid. Daarna een starter gemaakt met melk ipv water en nu is het wel gelukt.. denk dat het recept niet helemaal klopt.
Hoi Rianne, vervelend dat het je de eerste keren niet lukte. Ik heb de starter zelf onlangs nog gemaakt met dit recept. Bij mij is hij al meerdere malen gelukt met warm water. Ik weet niet wat je precies anders hebt gedaan, maar fijn dat je het voor jou hebt weten op te lossen met melk.
Hoi,
Wat leuk dat je dit hier hebt gedeeld!
Als je het zelf start, ga je dan na stap 6 (dagje laten staan) naar stap 1 van de verzorging voor je het doorgeeft?
Liefs
Hoi Candy, ja dat klopt, na stap 6 van het zelf starten even een dagje laten staan en dan de volgende dag start je bij dag 1 van de verzorging (je hebt hem dan die dag gehad). Succes! ~ Sandra
dag 10heb ik bereikt , kan ik de 3 andere delen nog 2dagen bewaren buiten vriezer, voordat ik het weggeef ?
Hoi keet moonen, ja dat kan prima. ~Sandra
Weet iemand hoe zwaar 1 ‘portie’ Herman hoort te zijn? Ik heb een deel van een willekeurig verdeelde Herman gekregen en ben nu benieuwd of de verhoudingen van het recept nog kloppen.
Hi Maaike, in het verleden heb ik ook vaak verschillende volumes van de verdeelstukjes Herman gekregen. Het maakt uit eindelijk niet zo veel uit hoe groot het deel dat je krijgt precies is, als de culturen er maar in zitten. Ga hem voeden en hij zal zeker groot genoeg zijn om een lekkere Herman van te bakken en te verdelen. ~Sandra
Kan het kwaad ik heb het deeg met een metale lepel geroerd
Hoi Kathy,
Herman gaat niet zo lekker op metaal, probeer dit te vermijden. Ik zou gewoon door blijven gaan met voeden en uiteindelijk verdelen en bakken.
~Sandra
Hey ik heb mijn herman al 5 dagen maar hij blijft heel lopend is dat normaal ?? Of hoe zou ik dat kunnen oplossen want ik volgens mij de foute suiker
Hi Jona, Herman is best wel vloeibaar dus dat is volkomen normaal. Het is al even geleden, is het gelukt om een lekkere Herman te bakken? ~Sandra
Hey ik heb per ongeluk met metaal geroerd in Herman op dag 9 ? is dat heel erg? Dank je!
Hoi Jessica, Herman vind metaal niet zo heel leuk, maar aangezien je al op dag 9 zit ga ik er vanuit dat Herman het wel overleeft heeft. Is het gelukt om een lekkere Herman ervan te bakken? ~Sandra
Hey voor mij echte nostalgie ! Top dat ik dit recept weerzie ,vraagje voor de Herman starter kan ik 1 zakje gist vervangen door zuurdecemstarter dag 5 of gaat dat niet ? Anders doe ik het toch met gist is toch alleen om een begin starter te maken …. vriendelijke groeten Nathalie
Hi Nathalie, oeh ik heb dit zelf nog nooit geprobeerd, maar je zou het kunnen proberen. ~Sandra
ik heb al verschillende malen herman in de vriezer gestoken, geen probleem mee, je moet wel zorgen dat hij helemaal is bijgekomen voor je er mee aan de slag kan…
Top tip! Dankjewel ~ Sandra
Klopt het dat het deeg van Herman vloeibaar blijft? Herman
Hi Inge, ja dat klopt, Herman is een vloeibaar deegje. ~Sandra
die Hermans zijn echt overal we zijn verhuist en zie we krijgen er een
Oh zo leuk! Dit komt uit mn jeugd!!
Ik heb een vraagje: kan het ook gewoon in een metalen kom ipv plastic?
Ja hoor dat kan, een glazen kom is ook mogelijk.
~Sandra
Kan je het een dag minder laten rusten? En op dag 8 al doorgeven?
Hoi hoi,
Nee, Herman wil graag alle dagen eten en rust hebben, dus eerder doorgeven kan niet.
Groet, Sandra
Hoe dikwijls kan je een deeg doorgeven?
Hoi, je kan Herman een onbeperkt aantal keer doorgeven, weer terugkrijgen en weer opnieuw doorgeven. Groet, Sandra
Als je het startdeeg hebt gemaakt, verdeel je dat dan in vier stukken? Of moet je eerst het hele proces doorlopen? Ik ben bang dat ik het verkeerd heb gedaan.
Hoi Marije, het startersdeeg is voldoende om te starten met het normale Herman recept, nadat je die ook helemaal hebt doorlopen kan je Herman verdelen.
~Sandra
Ik heb een herman gekregen en mijn mama zij :
Lyra we moeten Herman eten geven maar ik weet niet hoe ,zoek jij efen op ?
en ik ontdekte dat je na 3 dagen pas eten moet geven aan Herman.
ik ben er wijs uit geworden
Groetjes Lyra
Hoi Lyra, goed om te horen, precies op tijd!
~Sandra
Ook ik heb Herman al een tijd in de vriezer staan, voor als ik weer zin heb om te bakken. Werkt uitstekend. Mijn olie hoeveelheid is 50ml.
Mijn recept heb ik al meer dan 20 jaar!!
Hoi Janny, wat leuk! Kan je hem altijd een keertje maken.
~Sandra
Kun je dit ook met verse gist maken .
Hoi Verbuyst, ja je kan ook verse gist gebruiken
~ Sandra
Mag je er ook een beetje zout aan toe voegen, net voor dat je het gaat bakken? Het lijkt me anders wat flauw.
Beste, ik heb Herman voor de eerste keer eten gegeven.
Er zitten nu veel klonters in, normaal zou ik er met de mixer door gaan, maar dat is metaal.
Wat moet ik nu doen? Tips?
Hi Femke, dat er klontjes in zitten is niet zo erg. Die worden uiteindelijk vanzelf opgenomen door Herman. Wat je de volgende keer kan proberen is de bloem eerst even door de zeef halen voordat je het erbij doet, dat zou klontjes moeten voorkomen.
~Sandra
Gevonden het Siegfried-teig, de hartige broer van Hermann.
100 gr. Bloem of spelt
1 El suiker
0,5 pakje droge gist
150 ml lauw warm water.
Ook Siegfried is geen liefhebber van metalen.
Meng alles tot een glad geheel en laat het 2 dagen op kamertemperatuur starten. Hij wil graag 2 tot 3 keer per dag doorgeroerd worden. Dan 2 dagen in de koelkast rusten laten. Wel 1 keer per dag doorroeren. Nu is Siegfried klaar zoals hij is als je het krijgt.
4 dagen in de koelkast en elke dag doorroeren
5e dag 100 gr bloem of spelt, 2 el suiker, 150 ml water toevoegen en tot een glad geheel roeren,
4 dagen in de koelkast laten rusten en het doorroeren niet vergeten. Op dag 10 wil Siegfried weer wat eten.
100 gr bloem of spelt, 2 El suiker en 150 ml water.
Verdelen in drie porties.
Wat leuk Hieke, dankjewel voor het delen van dit recept!
~ Sandra
Er is een minder zoete variant en die heet Siegfried.
Ik ga nog even kijken of ik dat recept voor jullie heb.
korte vraag, het start deeg is dan voor 1 eerste herman? dus wil ik er …20 dan moet ik 20x het start deeg doen?
Hoi Femke, het starterdeeg is goed voor 4x herman, dat betekend 1x om zelf te bakken en 3x om weg te geven. Dus als je 20 hermannen wil maken, dan heb je 5x het recept nodig.
~ Sandra
Is dit ook te maken met glutenvrij meel?
Lijkt mij een mooi en lekker cadeau!
Hoi Roos,
Ik heb geen ervaring met glutenvrij meel met dit recept.
~Sandra
Wij willen Herman graag doorgeven aan iemand die nu nog op vakantie is. Dus na dag 10 nog ca. 1 week wachten. Hoe kan ik dit het beste aanpakken? Bewaren in de koelkast?
Bij mij staat nu de eerste tulband in de oven, kun je ook een portie desem bewaren in de koelkast zoals ook met het desem om brood te bakken?
Hoi Trix,
Ik heb geen ervaring met het bewaren van Herman deeg in de koelkast. Maar het klinkt wel logisch dat het zou kunnen. Als je het probeert, laat je weten of het is gelukt?
~Sandra
Bedankt voor je reactie! Ik heb het zekere voor het onzekere genomen en ga het toch gewoon door vier delen. Wel heb ik nog een vraagje, want je mag er natuurlijk geen deksel oid opdoen, maar op het moment dat we de delen aan vrienden gaan geven moeten we het vervoeren en dan zit er echt wel een paar uur toch een deksel op. Hoe erg is dit?
Hi Tanja, graag gedaan! Voor het vervoer kan Herman prima in een afgesloten bakje vervoerd worden, als hij bij aankomst maar de ruimte krijgt.
~Sandra
Superleuk, bedankt voor het delen! Ik heb een vraagje: je zegt dat je het aan het eind verdeelt in 4 porties. Kan het ook in 5? Of meer? Of kloppen dan alle verhoudingen niet meer en moet je dan dus op toevoegdagen die verhoudingen daar allemaal op aanpassen? Alvast bedankt voor je antwoord!
Goede vraag Tanja, ik heb het ook wel eens in 5 delen gesplitst, dat ging toen eigenlijk best goed. Meer zou ik niet durven zeggen of het dan nog lukt. Als je het gaat uitproberen, laat je weten of het is gelukt?
~Sandra
Jeetje wat zou ik het leuk vinden om Herman te maken en te delen met vrienden, juist nu. Maarrrr hoe zit dat met corona? Kan het kwaad om dit door te geven?
Hoi Nanda, nee hoor ik denk niet dat het kwaad kan, net zoals met ander voedsel zal Herman geen corona overdragen.
Bedankt voor je reactie! Herman is gebakken en uiterlijk goed gelukt! Maar nou vind ik dat er helemaal geen smaak aan zit! Doe ik dan iets niet goed? Alles wat erin moest zit erin.
De volgende keer laat ik de noten weg want dat vind ik echt niet lekker. Maar dat licht gewoon aan mijzelf.. niet zon noten fan.
Groeten!
Ik heb een vraagje.. moet het continu na elke roer beurt blijven reizen??
Bij mij is hij na de eerste dag hoog gerezen maar daarna reist hij elke keer maar een klein beetje en word steeds dunner. Tot dag vier dan weer stevig en meer reizen en dan weer het zelfde verhaal.. word steeds dunner en minder gerezen
En klopt het dat het niet heel erg lekker ruikt? Beetje zurig?
Hoi, bedankt voor je reactie, het rijst niet, maar de culturen doen wel hun werk. Daardoor ruikt het niet echt lekker nee, maar eenmaal gebakken is het echt zalig! Het is dus de bedoeling dat het dun blijft en door het voeden vermenigvuldigt Herman zich.
Beste Sandra. Het deeg bewaar je buiten de koeling en je gebruikt melk. Wat zorgt ervoor dat demelk niet zuur gaat worden?
Ik hoor het graag
Groet van Gerie
Hoi Gerie,
Herman is een vreemde, houdt heel erg van melk maar niet van de koelkast. Maar alle gekheid op een stokje, de culturen moeten juist werken, in de koelkast gebeurt dat nou eenmaal niet en krijg je geen goed gerezen Herman als je hem gaat bakken.
Groet, Sandra
Ik ben met niks begonnen en ben nu op dag 9.
Ik lees dat je nu delen kan weggeven.
De ontvangers gaan hiermee dus met mijn 9e dag verder. En moeten vervolgens weer alle stappen doorlopen?
Wat betekent dit voor mijn eigen bak activiteit?
Moet ik nu (net doen alsof) ik mijn eigen Herman heb gekregen en vanaf dag 1 weer beginnen?
Of kan ik met 1/4 deel van wat ik NU heb, bakken??
Hoi Ruthger,
Ik heb zelf nog nooit direct met de starter gebakken, maar ik denk dat het wel zou kunnen. Laat je weten of het is gelukt?
~ Sandra – Receptidee
Weet je heel zeker dat het 15 ml olie moet zijn? Is best heel weinig vet voor een cake. Verder lijkt het recept wel erg op het hermanrecept dat ik gekregen heb, maar daar wordt 150 ml olie gebruikt., klinkt logischer. Geen typfout?
Hoi Gerry, bedankt voor je vraag. Het klopt dat er 15 ml olie in moet, als ik Herman in huis heb bak ik hem volgens dit recept. Misschien dat jouw Herman weer anders smaakt met jouw variant van het recept.
vraagje ik ken Herman van vroeger en wil hem weer tot leven brengen. Nu heb ik Tarwemeel in huis ipv bloem. Het is bijna het zelfde maar net niet begrijp ik.
Kan ik Tarwemeel gebruiken kan iemand mij dat vertellen?
Hoi Robbert,
Ik wist het ook niet, dus ik heb het even voor je gegoogled. Tarwemeel is eigenlijk de ongezeefde versie van bloem, kan je prima gebruiken. Dit wordt veelal gebruikt om bruin brood van te bakken. De vliesjes van de tarwe zitten er nog in die bij bloem eruit worden gezeefd.
Hopelijk heb ik zo antwoord kunnen geven op je vraag.
~Sandra
Receptidee
Volgens mij moet er geen gist in het startrecept van herman , dan is het nl, geen zuurdesem, maar een mengsel van gistdeeg.
Heeft er iemand Herman voor mij? Ik heb hem vroeger ooit gehad en ben nu al weer lang op zoek. Ik zou Herman weer graag in huis hebben.
ik vraag me af of er echt zoveel suiker in een herman moet.
iemand ervaring met een suikerarme variant?
heb het zelf geprobeerd maar rijst dan niet echt naar mijn idee.
smaak wel goed.
Mijn moeder bewaarde wel altijd 1 deel in de diepvries die ze dan uithaalde als ze weer eens zin had om een (of meer) Herman(nen) te gaan maken. En dat gaat heel goed en was altijd heerlijk!
Gr. Lia
Goede tip Lia, dankjewel!
~Sandra
Andere idee’s voor Hermanbrood zijn welkom
Wat kan ik,er nog mee doen
Hallo Sandra,
Ik heb vanavond het startrecept gemaakt, moet ik deze dag als dag 1 tellen of is morgen dag 1.
Hoor het graag.
Hoi Nelly,
Dan mag je morgen met dag 1 beginnen.
Dan kan hij nog even bijkomen :D.
Succes met verzorgen!
~Sandra
Hallo,
Als ik na 9 dagen maar 1 deel wil weggeven en de andere tot Herman wil maken, kan ik de andere twee delen dan invriezen?
En dan later de delen wil maken tot een Herman brood? Dus eerst ontdooien natuurlijk!
Bedankt!
Vriendelijke groet,
Kim Donkersteeg
Hoi Kim,
Ik heb er eerlijk gezegd geen ervaring mee met het deeg invriezen. Maar ik ben bang dat de cultuur die je creëert het niet in de vriezer gaat overleven. Wat je wel kunt doen is een extra grote (of meerdere) Herman(nen) bakken als je het niet wilt weggooien. Je kan natuurlijk ook nog een keertje zelf starten met een deel.
~Sandra
Hoeft Herman nooit in de koelkast, er word wel telkens melk bijgedaan??
Is het ook mogelijk om een ander soort “melk” te gebruiken, meld word hier niet getolereerd!!
Hoi Judith,
Inderdaad deze moet niet in de koelkast het is namelijk een zuurdesem deeg. Zuurdesem houdt in dat het deeg gaat rijzen door de melkzuurbacteriën en natuurlijke gisten die erin zitten. Hierdoor ‘leeft’ het deeg, dit klinkt een beetje gek, maar dat geeft juist de heerlijke smaak aan dit brood/cake en moet daarom zeker niet in de koelkast. Ik denk dat mede hierdoor dit recept dan ook niet met een vervangend product kan worden gemaakt dan koemelk.
Als ze geen melk tolereren, misschien is dit wat voor je: http://www.receptidee.nl/bananenbrood-stukjes-chocolade
Groet, Sandra
Hoi, wij zijn allemaal lactose intolerant, en hebben Herman dus gevoed met lactosevrije “melk”. Zojuist ons eerste stukje Herman verorberd, en hij is me toch lekker! Dus…. Lekker doen met lactosevrij! Smulse!